Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi

Elektronik Tebligat (e-tebligat), Tebligat Kanunu’nda belirlenen tebligat çıkarmaya yetkili merciler tarafından elektronik ortamda hazırlanan tebligatların, e-Tebligat Yönetmeliği’ne uygun olarak değiştirilemez ve inkar edilemez bir şekilde Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi (UETS) yoluyla alıcılarına iletilmesidir. E-Tebligat Sistemi’ne, kamu kurum ve kuruluşları ile tüzel ve özel tüm kişiler üye olabilecektir.¹

I. Elektronik Tebligat Adresi Bulundurma Zorunluluğu

15 Mart 2018 tarihli ve 30361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7101 sayılı “İcra ve İflas Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” doğrultusunda Tebligat Kanunu’nun 7/a maddesinde yapılan değişiklik ile aşağıda belirtilen gerçek ve tüzel kişilere tebligatın elektronik yolla yapılması zorunlu kılınmıştır:

10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar.
5018 sayılı Kanunda tanımlanan mahallî idareler.
Özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları.
Kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı ortaklıkları, müessese ve işletmeleri.
Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıklar.
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları.
Kanunla kurulanlar da dahil olmak üzere tüm özel hukuk tüzel kişileri.
Noterler.
Baro levhasına yazılı avukatlar.
Sicile kayıtlı arabulucular ve bilirkişiler.
İdareleri, kamu iktisadi teşebbüslerini veya sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıkları; adli ve idari yargı mercileri, icra müdürlükleri veya hakemler nezdinde vekil sıfatıyla temsile yetkili olan kişilerin bağlı bulunduğu birim.

Sayılanlar dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere de talepleri halinde elektronik tebligat adresi verilmesi mümkündür. Bu durumda, bu kişilere tebligatların elektronik ortam üzerinden gönderilmesi zorunlu olacaktır. Bu kişilere, e-tebligat yöntemi kullanılmaksızın yapılacak tebliğler doktrindeki ağırlıklı görüşe göre yok hükmünde değil usulsüz tebligat niteliğinde olacaktır ve Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 53. maddesi uygulama alanı bulacak olup usulsüz tebligat, muhatabın tebliği öğrenmesi ile geçerli hale gelecektir. Bu durumda muhatabın tebliği öğrendiğini beyan ettiği tarih, tebliğ tarihi olarak kabul edilecektir.

Aynı maddede düzenlendiği üzere tebligatın elektronik olarak yapılması zorunlu olan kişilere, kişinin e-tebligat adresinin bulunmaması veya adresin kapatılmış olması gibi nedenlerle e-tebligat yapılamaması halinde Tebligat Kanunu’nda belirtilen diğer usullere uyularak tebligat yapılacaktır.

II. Elektronik Tebligat Alınması İçin Başvuru Süreci

15 Mart 2018 tarihli ve 30361 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan 7101 sayılı Kanun doğrultusunda, 11/2/1959 tarihli 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun 7/A maddesinin değiştirilmesi ile e-tebligat konusunda yalnızca PTT A. Ş. yetkilendirilmiştir. Elektronik tebligat adresi alınmasına ilişkin başvuru, yalnızca PTT’ye yapılabilecektir.

Tebligatın elektronik yolla yapılması zorunlu kılınan kişilerin UETS’ye online olarak kayıt yapmadan önce PTT’den UETS başvuru formu istemeleri ve aşağıda belirtilen belgeleri PTT’ye teslim etmeleri gerekmektedir.

PTT’ye yapılacak başvuruda gerekli olan bilgi ve belgeler aşağıdaki gibidir:

Kamu kurum ve kuruşları ile birlikler için Devlet Teşkilatı Merkezi Kayıt Sisteminde (DETSİS) yer alan benzersiz numara ve sistem bilgileri, DETSİS’e kayıtlı olmayanlar için tâbi oldukları sistem bilgileri.
Merkezi Sicil Kayıt Sistemine (MERSİS) kayıtlı tüzel kişiler için MERSİS numarası ve sistem bilgileri, MERSİS’e kayıtlı olmayan tüzel kişiler için tâbi oldukları sistem bilgileri.
Türk vatandaşı gerçek kişiler için Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası da dâhil olmak üzere kimlik bilgileri; yabancı gerçek kişiler için yabancı kimlik numarası da dâhil olmak üzere kimlik bilgileri.
Ana İşlem Yetkilisine ait bilgiler (GSM Numarası, Ad-Soyad, Mail adresi vb.)

Elektronik Tebligat Yönetmeliğinin 6/3. maddesine göre PTT tarafından burada belirtilenler dışında bilgi ve belge talep edilebilmesi de mümkündür. Ayrıca Elektronik Tebligat Yönetmeliği’nin 21/b maddesine göre adres sahibi, elektronik tebligat adresi başvurusu sırasında teslim etmiş olduğu bilgi ve belgelerde olan tüm değişiklikleri PTT’ye derhâl bildirmekle yükümlüdür.

Ana işlem yetkilisi; tüzel kişiliğin e-tebligat hesabı ile ilgili işlemlerini, verilen yetki üzerine, tüzel kişi ad ve hesabına yapan gerçek kişi ya da kişileri ifade etmektedir. Alt işlem yetkilisi ise e-tebligat hesabına ilişkin bazı işlemleri tüzel kişi nam ve hesabına gerçekleştirmek üzere ana işlem yetkilisi tarafından kimlik doğrulaması yapılarak yetkilendirilmiş, kişi veya kişilerdir.² UETS hesabına sınırsız sayıda alt işlem yetkilisi tanımlanabilmesi mümkünken en fazla 10 adet ana işlem yetkilisi tanımlanabilmektedir. Elektronik Tebligat Yönetmeliği m. 13/2’de ana işlem yetkilisinin görev ve yetkileri; alt işlem yetkililerini belirlemek, bunları UETS’ye eklemek veya çıkarmak, UETS’de alt işlem yetkililerine rol tanımlamak ve gerektiğinde alt işlem yetkililerinin yapacağı tüm işlemler ile diğer teknik işlemleri yürütmek olarak tanımlanmıştır. Alt işlem yetkilileri ise yalnızca ana işlem yetkilisince kendisine verilen yetki kapsamında verilere ulaşabilmektedir.

Sadece gerçek kişilerin, Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi‘nde bulunan başvuru ekranından e-devlet, elektronik imza veya mobil imza ile PTT Merkezlerine gitmeden online olarak elektronik ortamda elektronik tebligat hesaplarını açabilmeleri mümkündür.

III. İşlemlerin Elektronik Ortamda Yapılmasının Sağladığı Avantajlar

Elektronik tebligat, kullanıcılarına temel olarak zaman ve maliyet kazancı sağlamaktadır. Fiziki ortamda oldukça uzun sürebilecek tebliğ süreci, e-tebligat sistemi ile masrafsız ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.

Elektronik tebligatta, belgenin içeriğinin başkaları tarafından değiştirilmesi ve içeriğe başkalarının erişimi mümkün olmadığından bilgi ve belge güvenliği ile kişisel veriler fiziksel tebligata göre çok daha fazla güvence altındadır. Bu bağlamda tebligatın doğru kişiye yapılması kesin olarak sağlanmış olup kişiye zamanında ulaşamaması nedeniyle doğabilecek hak kayıplarının ve olası usulsüz tebligatların önüne geçilmektedir. Ancak olası hak kayıplarını tamamı ile engelleyebilmek için e-tebligat adreslerinin düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.

Tebligatlara ilişkin kanuni süreler tebligatın ulaştığı tarihi izleyen 5. günden itibaren işlemeye başlayacaktır. Bu bağlamda, muhataba tanınan kanuni sürelerin daha geç dolması avantajı söz konusu olacaktır. Ayrıca, tebligatın muhatabın UETS adresine ulaşmasını izleyen 5. günde tebliğin gerçekleştiği kabul edileceğinden muhatabın tebellüğden imtina etmesi ihtimali ortadan kalkmaktadır.

IV. UETS Delili

Tebligatın; tebligatı çıkaran merciden UETS tarafından teslim alındığına, muhatabın elektronik tebligat adresine teslim edildiğine, okunduğuna ve usulen tebliğ edilmiş sayıldığına dair üretilen ve elektronik sertifika ile imzalanmış kayıtlardır.[3] Elektronik Tebligat Yönetmeliği’nin 12. maddesine göre UETS tarafından tutulan bu kayıtlar tebligat çıkarmaya yetkili makam ve mercilere derhal ve en geç 24 saat içerisinde bildirilecek olup 30 yıl boyunca arşivde muhafaza edilecektir. Aynı yönetmeliğin “İspat Gücü” başlıklı 14. maddesine göre delil kayıtları, aksi ispat edilmedikçe kesin delil sayılacaktır yani bu deliller üzerinde hakimin takdir yetkisi söz konusu olmayacaktır. İşlem kayıtları ise 10 yıl boyunca arşivde saklanacaktır.

Elektronik tebligatın, muhatabın adresine ulaşıp ulaşmadığına ilişkin delil kayıtları, tebligatı çıkarmaya yetkili makam ve merciye derhal ve en geç yirmi dört saat içerisinde PTT A.Ş. tarafından bildirilecektir.

Bu sayede, UETS delil kayıtları üzerinden tebligatın kim tarafından, ne zaman teslim alındığına ve okunduğu tespit edilebilecek olup tarafların olası uyuşmazlıklarda tebligatın yapılıp yapılmadığı veya kime yapıldığı konusunda uyuşmazlık çıkması, kesin delil olması nedeniyle mümkün olmayacaktır.

V. E-Tebligat Adresinin Kullanıma Kapatılması

Kendisine yapılacak tebligatın, elektronik ortam üzerinden yapılması zorunlu olan kişiler için zorunluluğun ortadan kalkması halinde, örneğin avukatların baro levhasından; arabulucu ve bilirkişilerin sicilden silinmesi, tüzel kişilerin iflası veya tasfiyesi gibi hallerde, durum ilgili kurum, kuruluş veya birlik tarafından bir ay içerisinde PTT A.Ş.’ye bildirilir. Bildirimi takip eden bir ay içerisinden adres PTT A.Ş. tarafından kullanıma kapatılacaktır.

Tebligatın elektronik yolla yapılması zorunlu olmayan ve isteğe bağlı olarak e-tebligat adresi alan kişiler, dilediği zaman adresin kapatılmasına ilişkin talebini PTT A.Ş.’ye iletebilir. Bu durumda da talep tarihini takip eden bir ay içerisinde adres kullanıma kapatılacaktır.

Ayrıca, kişilerin ölüm, ceza infaz kurumuna girme, askerlik hizmeti ve iflas gibi sebeplerle e-tebligat hizmetinden yararlanma imkanı kalmayan hallerde e-tebligat adresi, PTT A.Ş. tarafından kapatılacak olup adres kapatma işleminin ilgili kurum, kuruluş ve birliklerle PTT A.Ş. arasındaki entegrasyon çerçevesinde kendiliğinden gerçekleşmesi de mümkündür.³

Fırat Gültekin & Partners